Akış (Flow) Nedir? Akış, Mutluluğun Sırrı mı?

Pozitif psikoloji alanının çalıştığı en önemli konulardan biri olan Akış kavramı, ilk defa Macar – Amerikalı psikiyatrist Mihaly Csikszentmihalyi tarafından ortaya atılmıştır. İngilizce’de “Flow” ya da “Zone” olarak da geçiyor.

Akış; bireyin bir aktivite ile bütünüyle meşgul olmasıdır. Kişinin o aktiviteyle uğraşırken tamamen kendini kaptırması ve adeta içinde kaybolmasıdır.

Şimdi sizi tanıdık bir güne götürüyorum…

Sabah alarmınız çaldı, uzanıp telefonunuzun alarmını kapattınız ya da hala geleneksel birkaç şeyi hayatında tutmayı başaranlardansanız çalar saatinizi. Yatağınızdan kalktınız, yüzünüzü yıkadınız, dişinizi fırçaladınız tüm bunları yaparken aklınızda birden fazla farklı konu var. Okula ya da işe gitmek için yola koyuldunuz. Çok keyfiniz yok, yine yapmak istemediğiniz sayısız iş nedeniyle yola düştüğünüz için keyfiniz olmasını beklememeliyim zaten. Şimdi her gün yaşadığınız bu filmi burada durduralım.

Şimdi ise yolculuğumuz bir an’a…

Bir de hayatınızın unutulmaz anıları arasında saydığınız bir an’a gidelim. Örneğin kaymayı; sevenler için anlatalım şimdi. Dik bir yamaçtan aşağı doğru kendinizi bıraktınız. Aklınızda tek bir şey var; kusursuz karın üzerinde sessizce kaymak. Kaymaya odaklısınız, karı hissediyorsunuz, rüzgarın yüzünüze çarpışının farkındasınız, deneyime odaklısınız. Başka hiçbir şey hakkında düşünmüyorsunuz. Tek bir şey var o an hayatınızda, farklı konulara ya da düşüncelere yer yok. Keyfini çıkarıyorsunuz ve mutlusunuz.

Bu tarz deneyimleri, sevdiğiniz şeyleri yaparken hepiniz yaşamışsınızdır. Sevdiğiniz bir romanı okurken, yemek yaparken ya da fotoğraf çekerken. Zaman adeta yok olur. O işi yaparken ne kadar sürenin geçtiğini fark etmezsiniz. 

Pozitif psikolojide de yer alan, Macar Psikolog Mihaly Csikszentmihalyi tarafından adlandırılan “Akış” işte tam olarak budur. Bir işi yaparken o işle bir olmak, zamanın nasıl geçtiğini anlamamak. Akış; yaptığınız işe tamamen odaklandığınızda ve kendinizi verdiğinizde ortaya çıkıyor. Tümüyle onun bir parçası haline gelmeniz gerekiyor.  Bu özel durum sanatçılarda, yazarlarda, atletlerde ve satranç oyuncularında sıkça görülüyor. Tutkunun olduğu yerde akışın ortaya çıktığını söyleyebilir miyiz o halde?

Akışta olmanızı ne zorlaştırır?

• Yaptığınız işte sürece değil, sadece sonuca odaklanmanız.
• O işi bitirdiğinizde hissedeceklerinize odaklanmanız ve işi yaparken ki hislerinizi arka plana atmanız.
• Motivasyonunuzun kaynağını tamamen dış etkenlere bağlamak.
• Sürekli hale gelmiş kaygı hissi. Bu durumu deneyim ve çalışma ile azaltabilirsiniz.
• Sürekli yaptığınız, sizin için otomatikleşmiş aktivitelerde akış durumu ortaya çıkmaz.

Akışı yakalamak için neler yapabilirsiniz?

• Yeniliklere açık olmak önemli. Yeni şeyler deneyebilirsiniz. Yeni yerler keşfederken ya da yeni bir lezzet tadarken hissettiklerinizi düşünün.
• Aynı anda birçok şeyi yapmayı bırakabilirsiniz. “Multitasking“in yapılan işin kalitesini düşürmesinin yanı sıra beynimize de zarar verdiği konuşuluyor.
• Size iyi gelen, zevk aldığınız aktivitelerin listesini çıkartabilirsiniz. Size zevk veren hobiler edinebilirsiniz. Bu, içsel motivasyonunuzu yükseltecektir.

Şimdi kendimize dönelim. Her türlü kaygınızı unutturacak kadar hayatınızda ne var? En çok neyi yaparken mutlu oluyorsunuz? Bu sorular akışı hayatınıza dahil etmenizi sağlayacak aktiviteleri keşfetmenizde yardımcı olabilir.

Kendinizi kaptırdığınızda uykusuzluk ya da açlık hissetmeyeceğiniz kadar güçlü olan Akış‘ı, direk Mihaly Csikszentmihalyi ‘nin ağzından dinlemek isterseniz 2004’te yayınlanan TED konuşmasına göz atabilirsiniz. Konuşmanın sonlarına doğru akış’ta olduğunuzu gösteren 7 maddelik liste oldukça ilgi çekici. Peki; Akış, Mutluluğun Sırrı mı? Videoyu da izledikten sonra siz karar verin.

Mihaly Csikszentmihalyi | TED 2004 – Akış Üzerine