Çocuğunuzun Doğa Bilincini Nasıl Yükseltebilirsiniz?

17. yüzyılın önemli düşünürlerinden John Locke’un dediği gibi, insan dünyaya “Tabula rasa” yani boş bir levha olarak gelir. Duyular, gözlem ve deneyimler aracılığıyla öğrenir ve öğrendiklerini zamanla kalıcı bilgilere dönüştürür. Çocuklar bu anlamda öğrenmeye en açık varlıklardır. Çevrelerini ve doğayı dünyaya geldikleri ilk andan itibaren hissedip gözlemlemeye başlarlar. İçlerindeki merak duygusu her geçen gün artar. Meraklarını en çok harekete geçiren ortam ise doğadır. Önlerine çıkan bir yaprağı, bulutların hareketini, ağacın dokusunu hiç sıkılmadan dakikalarca inceleyebilirler. Peki, çocuğunuzun doğa bilincini nasıl yükseltebilirsiniz? Çevreyi ve doğal yaşamı koruma duygusunu nasıl kazandırabilirsiniz? Konuyla ilgili bazı faydalı ve pratik yöntemleri sizin için araştırdık.

Çocuğunuzla Doğada Gezintiye Çıkın

Çocuklar açık havada gözlem yapmaya bayılırlar. Bu esnada sizi de gözlemlerler. Bitkilere, hayvanlara ve çevreye nasıl davrandığınız onun için örnek olacaktır. Doğa yürüyüşü sırasında elinize birer büyüteç alıp yaprakları, hayvanları ve bitkileri yakından inceleyebilirsiniz. Bu sırada çocuğunuza ekosistemde her şeyin nasıl birbiriyle bağlantılı olduğundan bahsedebilirsiniz. Doğal döngüyü anlatabilir, mevsim değişimlerinde bitkilerde ne gibi değişiklikler olduğunu kendi gözüyle görmesini sağlayabilirsiniz. Çevreye atılan çöplerin doğaya verdiği zararları sayıp etraftaki çöp kutularının işlevini öğretebilirsiniz. Daha sonra öğrendiklerini hatırlatması için evde birlikte boyamak üzere kurumuş yaprak ve taş toplayabilirsiniz.  

Birlikte Kompost Yapın

Çocuğunuzla birlikte evinizde biriken sebze ve meyve artıkları, yumurta kabukları, çay atıkları gibi pek çok organik atığı çöpe atmak yerine gübreye dönüştürüp doğaya geri kazandırabilirsiniz. Kompostu balkonunuzda ya da varsa bahçenizin küçük bir alanında yapabilirsiniz. Böylece çocuğunuz atıkların zaman içerisinde dönüşüp nasıl faydalı bir işleve kavuştuğunu gözlemleyebilir. Aynı zamanda, süreci takip ederken sorumluluk bilinci edinebilir ve doğanın döngüsünü kavrayabilir. Bu dönüşümü gözlemlerken organik kelimesinin anlamını da öğretebilirsiniz. Böylece çocuğunuz doğada her şeyin bir amacı olduğunu kavrayacaktır. Bu yüzden tüm canlılara eşit oranda saygı ve özen göstermesi gerektiğini doğal bir şekilde içselleştirebilir.

Bir Bitkinin veya Hayvanın Sorumluluğunu Verin

Çocuklar bitki ve hayvanlarla doğalarından gelen, samimi bir ilişki kurarlar. Evinizdeki bir bitkinin sorumluluğunu ona verebilirsiniz. Bitkinin özelliklerini, onu haftada kaç kez sulaması gerektiğini öğretebilir, doğadaki her bitkinin farklı özelliklere sahip olduğundan bahsedebilirsiniz. Hayvan bakımı da bir çocuğa çok şey öğretecektir. Evinizde var olan kedi, köpek veya herhangi bir evcil hayvanın sorumluluğunu birlikte üstlenebilirsiniz. Evdeki hayvanla kurduğu iletişim, çocuğunuzun doğadaki tüm diğer canlılara karşı tutumunu etkileyecektir.

Evde Kaynak Tasarrufu Yapmayı Öğretin

Tasarruf bilincinin de küçük yaşta edinilmesi önemli. Bu bilince sahip olmayan pek çok yetişkin, suyu ve elektriği gereğinden fazla harcarken aslında dünyamızın kaynaklarını tükettiğinin farkına varamıyor. Çocuğunuza erken yaşlardan itibaren; dişlerini fırçalarken ya da ellerini yıkarken suyu gereğinden fazla açmamasını, çok uzun süre açık tutmamasını, evde gereksiz yanan lambaları kapatmasını, tuvalet kağıdı, kağıt havlu gibi malzemeleri düşünceli bir şekilde sarf etmesini öğretebilirsiniz. Kağıdın ağaçtan yapıldığını, açık kalan lambaların iklim değişikliğine etkisini öğrendiğinde bakış açısı değişecek ve yavaş yavaş bilinçli alışkanlıklar kazanacaktır, doğa bilinci yükselecektir.

Birlikte Kitap Okuyun, Belgesel İzleyin

Bir çocuk, çevre bilincini ancak içinde yaşadığımız doğayı ve evreni tanıyarak edinebilir. Açık havaya çıkamadığınız zamanlarda çocuğunuzla birlikte doğa hakkında kitaplar okuyup belgesel filmler izleyebilirsiniz. “Gezegenimiz”, “Microcosmos” gibi klasikleşmiş yapımlara birlikte göz atmak, patlamış mısırınızı yerken ona mısırın nasıl yetiştiğini anlatmak çocuğunuzda doğa bilincinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Yine, çocuk edebiyatında çevre bilinci, geri dönüşüm, bitki yetiştirme gibi konularla ilgili, yaş gruplarına göre yazılmış pek çok faydalı kitap bulabilir, çocuğunuzla birlikte okuyabilirsiniz.

Doğanın tanımı ve doğayla temas kurmak hakkında ilginç bir bakış açısı sunan, linkteki TED konuşmasına da göz atmanızı tavsiye ederiz.