Dunning Kruger Etkisi Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Dunning Kruger sendromu, adını bu alanda pek çok araştırması bulunan David Dunning ve Justin Kruger’in soyadlarından almıştır. Kişilerin yeterince deneyime ve bilgiye sahip olmadıkları alanlarda kendilerinden fazlasıyla emin davranmalarının nedenini açıklayan bu sendromu birlikte incelemeye ne dersiniz?
Dunning Kruger Sendromu Nedir?
Dunning Kruger sendromu, pek çok kişinin bilmese de örneklerine sıklıkla rastladığı bilişsel durumlardan birisidir. Bir alanda yeterince tecrübe sahibi olmayan kişilerin yeteneklerini ve bilgilerini abartmalarını ifade eder.
İlk kez 1999 yılında Journal of Personality and Social Psychology’de yayımlanan araştırmada katılımcılar akıl yürütme, dil bilgisi, mantık ve mizah gibi farklı alanlarda değerlendirilmiştir.
84 lisans öğrencisi üzerinde yapılan testte, dil bilgisi kurallarını doğru kullanmaları, istenen testi tamamlamaları ve daha sonra kendi performanslarını değerlendirmeleri istenmiştir. Sınavda en düşük puan alan öğrencilerin, en iyi sonucu bekleyenlerden çıktığı gözlemlenmiştir.
Mizah testinde araştırmacılardan diğer katılımcılara bir mizah performansı sergilemeleri istenmiştir. Yapılan değerlendirmede en kötü şakaları yapanlar, kendilerinin en iyi esprileri yaptıklarını ancak diğer katılımcıların mizah anlayışlarının kötü olduğunu düşündüklerini ifade etmişlerdir.
David Dunning ile Justin Kruger, yaptıkları çalışma sonucunda, düşük performans gösteren kişilerin kendilerini daha yetenekli ve becerikli görmelerini Dunning Kruger etkisi ile tanımlamıştır.
Dunning Kruger Sendromu Olan Birini Nasıl Tanırsınız?
İnsan beyni karar verirken hızlı davranmak ister ve bu noktada yeterince tecrübeniz yoksa verdiğiniz yanlış kararların doğru olduğunu düşünebilirsiniz. Bu nedenle zaman zaman herkes Dunning Kruger etkisiyle karşı karşıya olabilir. Unutmamalısınız ki bu etki düşük zekanın bir göstergesi değildir. Ancak bazı belirtileri aklınızda bulundurarak Dunning Kruger etkisinde olan kişileri tanıyabilirsiniz:
- Kişi , bir konuda ortamda kendinden daha uzman kişiler varken dahi en yetkin olarak kendisini görür. Bu nedenle konu hakkında uzun konuşmalar yapabilir. Kendi düşüncelerinin aksi iddia edildiğinde ise karşısındaki kişileri bilgisiz ilan eder.
- Bu sendromu yaşayan kişiler eksikliklerinin farkına varamaz ve hatalı olduğunu kolay kolay kabullenmezler.
- Genellikle üst biliş eksikliği yaşarlar ve kendilerine sınırlı açıdan bakarlar. Bu nedenle de objektif bir değerlendirme yapamazlar.
- Sendromun en sık görülen belirtisi kişilerin sahip oldukları becerileri abartmalarıdır.
- Eğitimi küçümserler ve bir konuda yeterliliğe sahip olmak için eğitimin şart olmadığını savunurlar. Bir alanda eğitim alan kişilere, bu bilgilerin hayat okulunda ve iş sahasında öğrenileceğini sık sık söylerler.
- Yaptıkları işi herkese duyururlar. İş yerinde herkesle aynı miktarda çalışsalar da bütün işi kendilerinin yaptıklarını iddia ederler.
- Çoğu zaman üstlerine karşı fazlasıyla saygılı olduklarını görebilirsiniz. Altlarına karşı ise mobing yaparlar.
- Eğer söyledikleri şey yanlış çıkmışsa asla söylediklerini kabul etmezler ve inkâr yolunu seçerler.
Dunning Kruger Etkisinin Üstesinden Nasıl Gelinir?
Dunning ve Kruger, 1999 yılında yaptıkları çalışmayla yalnızca Dunning Kruger etkisini tanımlamakla kalmamış, bunun nasıl üstünden gelinebileceği konusunda da yol göstermiştir. Bu ipuçlarını aklınızda bulundurmanızda fayda vardır.
- Çevrenizdekilerin sizinle ilgili yaptıkları eleştirileri ciddiye alın ve bu doğrultuda kendinizi geliştirmeye özen gösterin.
- Eğer yaşadığınız sorunlara karşı sürekli aynı mantıkla yaklaşıyorsanız bir değişikliğe gitmeyi düşünün. Yeni şeyler öğrenmek ya da deneyimlemek üst biliş olarak da adlandırılan, farkında olmadan geliştirdiğiniz düşünce kalıplarınızı değiştirmeye yardımcı olabilir.
- Kendi iddialarınızı kendiniz çürütmeyi deneyin. Savunduğunuz doğruların ya da bilgilerin yanlış olabileceğini düşünün ve doğrudan kabullenmek yerine karşı argümanlar üretmeyi deneyin.
- Kişiler genellikle bir konuda hızlı karar verirken kendilerine gereğinden fazla güvenirler. Bu nedenle hayatınızda ani kararlara yer vermemeye özen gösterin.
- Bildiğinizi zannettiğiniz konularda daha çok düşünün ve araştırma yapın. Doğrulama yanlılığı olarak bilinen terim, bildiğinizi düşündüğünüz konularda kendinizi doğrulamak için bilgilerinizi kanıtlayan notlar üzerinde durmayı ifade eder. Bu eğilimi minimuma indirerek kendinize meydan okuyabilirsiniz.
Ana Görsel: Unsplash – Yulia Matvienko
Bu yazılarımız da ilginizi çekebilir; Imposter Sendromu ve Nedenleri Nedir? ve İş Yerinde Zor İnsanlar ve Başa Çıkma Yöntemleri
