Son dönemlerin en popüler kavramlarından Duygusal Zeka, insanların başarısını etkileyen en önemli faktörlerden biri olarak gösterilmeye başlandı. Hatta öyle ki; Duygusal Zeka’nın (Emotional Intelligence) kısaltmasıyla EQ’nun, IQ’dan daha önemli olduğu konusu farklı platformlarda tartışılıyor. Ek olarak; iş yerindeki başarının en önemli etkenlerinden biri olarak duygusal liderlikten bahsediliyor.

Duygusal Zeka, ilk kez 1990 yılında Mayer ve Salovey adlı iki araştırmacı tarafından akademik alanda kullanılmıştır. Mayer ve Salovey duygusal zekayı; Kişinin kendisinin ve başkalarının duygularını izleme, ayrım yapma ve bu bilgileri, düşünce ve eylemlerini yönlendirmek için kullanma yeteneği içeren bir sosyal zeka türü olarak tanımlarlar.

Ancak asıl duygusal zeka konusundaki farkındalığın artmasında ve kullanımının yaygınlaşmasında Daniel Goleman‘ın 1995 yılında yayınladığı “Duygusal Zeka – Neden IQ’dan Daha Önemli” kitabının büyük etkisi olmuştur.

Varlık Yayınları / Daniel Goleman – Duygusal Zeka

Duygusal Zeka Yetisi Olan Kişilerin Özellikleri

Duygular davranışlarımızı etkiler. Bu yüzden duyguları tanımlamak ve onları yönetmeyi öğrenmek önemlidir. Gün içerisinde kaç kişi ile iletişim halinde olduğunuzu bir düşünün. Kendi duygularınızı anlama ve yönetme konusundaki beceriniz, diğer insanlarla olan iletişimlerinizi ve onlara karşı olan davranışlarınızı da etkileyecektir. Bu kapasitenin yükselmesi, sizin ilişkilerinizi geliştirecek, kendinize olan güveninizi arttıracak ve tatmin ve başarı konusunda sizi ileri taşıyacaktır. Peki duygusal zekası yüksek olan kişilerin genel olarak sergilediği özellikler nelerdir?

  • Karşısındaki kişilerin duygularını anlama ve yorumlama yetenekleri yüksek olduğundan sosyal ilişkileri kuvvetlidir. Bu yetileri empati yapabilmelerini de sağlar.
  • Duygularının nedenlerini ve sonuçlarını değerlendirirler. Bu sebeple duygusal olarak istikrar gösterirler.
  • Kendi duygularını anlama, yorumlama ve yönetme konusunda iyidirler. Bu yüzden duygularıyla başa çıkmak ve duygusal çatışmaları aşmak konusunda başarı gösterirler.
  • Duygularını kontrol edebilmeleri, sosyal ilişkilerinin kuvvetli olması sebebiyle daha fazla güven duygusu taşırlar.
  • İçsel huzuru ve mutluluğu yakalama konusunda becerileri sayesinde iç motivasyonları yüksektir.
  • Etkin liderlik becerileri sergilerler.
duygusal zeka
Fotoğraf: Unsplash – Redd

Duygusal Zeka Geliştirilebilir mi?

Bu sorunun cevabını vermeden önce birlikte Duygusal Zeka haricinde insan zekasının incelendiği diğer 2 kategoriyi de hatırlayalım.

  • Mantıksal Zeka – IQ: Zeka, öğrenme, öğrenilenleri kullanabilme, yeni durumlara uygun çözüm bulma ve yeni durumlara uyum sağlayabilme yeteneğidir. Kabul görmüş ölçüm metodu mevcuttur.
  • Ruhsal Zeka – SQ: Dengeyi temsil eder. IQ ile EQ’nun dengesi sayesinde ruh sağlığını koruyabilme becerisidir.

IQ ve EQ arasındaki belki de en büyük fark, EQ’nun daha az kalıtsal olmasıdır. Yani EQ’da, kalıtımla gelen beceriyi geliştirmek için alan vardır. Özetle duygusal zeka sonradan geliştirilebilir. Her konuda olduğu gibi duygusal zekanın gelişiminde de pratik önemli bir etkendir. Duygusal zeka gelişiminde genellikle 5 bileşen üzerine çalışmalar yürütülür. Bu bileşenler; öz farkındalık, öz düzenleme, içsel motivasyon, empati ve sosyal becerilerdir. Bu saydığımız 5 yetkinliğin gelişimi, kişiyi olumsuz durumdan olumlu duruma doğru taşır.

Özellikle Pozitif Psikoloji tekniklerinin çocuğun duygusal zeka gelişiminde başarılı olduğu bilinmektedir. Farklı kuruluşların, psikologların ve yaşam koçlarının duygusal zekanın gelişimi için düzenlediği eğitim ve programlar bulunmaktadır.

duygusal zeka
Fotoğraf: Unsplash – Tim Marshall

İş yerinde Duygusal Zeka

Duygusal zeka kişinin iş yerindeki başarısı üzerinde de kilit bir rol oynar. Duygusal zekanın gelişmiş olması iş yerinde ilişki yönetimi, ekip yönetimi, daha mutlu çalışma ve dolayısıyla performans konularını da olumlu yönde etkiler. Değişen iş yapış şekilleri ile daha vizyoner iş verenlerin, işe alım kararlarında duygusal zekayı da önemli bir kriter olarak gördüklerini eklemeden geçmeyelim.

İş yerinde duygusal zekaya olan ilgi, öz farkındalık, öz yönetim, empati ve sosyal beceri yetkinliklerinin en başarılı çalışanları ve liderleri ortalamadan ayıran yetkinlikler olduğu kabulünden kaynaklanmaktadır.

Daniel Goleman

Duygusal Zekanızı Geliştirmek İçin Neler Yapabilirsiniz?

Yukarıda da değindiğimiz gibi farklı kuruluşların, psikologların ve yaşam koçlarının duygusal zekanın gelişimi için düzenlediği eğitim ve programlar bulunuyor. Ancak bunların yanı sıra; hayatınızda yapacağınız bazı değişiklikler ya da kazanacağınız bazı alışkınların duygusal zekanızın gelişime olumlu yönde katkısı olacaktır.

  • Günlük tutmaya ya da Morning Pages egzersizlerine başlayabilirsiniz. Sizi rahatsız eden şeyleri not alın, ilişkilerinizdeki davranışlarınızda gözlemlediklerinizi yazın. Bu sadece size özel bir egzersiz, isterseniz yazdıklarınızı sonradan okuyup inceleyebilirsiniz. Düzenli olarak uyguladığınızda kişisel farkındalığınızın arttığını göreceksiniz.
  • Meditasyon yapabilir ve düşüncelerinizin farkına varmak için Mindfulness tekniklerini uygulayabilirsiniz.
  • Özellikle kendi içinizde çatışma yaşadığınızı hissettiğinizde düzenli olarak, derin nefes egzersizlerine başvurabilirsiniz.
  • Zorlukları ve başarısızlıkları öğrenme deneyimleri olarak yeniden etiketlemeyi deneyebilirsiniz. Bu durumlar ortaya çıktığında, hissettiklerinizi sözlü olarak ifade etmeye çalışın. Hislerinizi günlüğünüze de yazabilirsiniz. Bu duyguları radikal bir şekilde kabul etmeye çalışın.
  • Empati yeteneğinizi geliştirebilmek EQ gelişimi için çok önemli. Bunun için çevrenize dikkat etmeyi deneyin. Çevrenizin “enerjisini” alıp alamayacağınıza bakın. Ayrıca yeni insanlarla konuşmayı veya önemsediğiniz bir amaç için gönüllü olmayı da deneyebilirsiniz.
  • Sosyalleşme anlarında aktif dinleme yapmaya çalışın.

Bu kategorideki yazılarımız ilginizi çekebilir: İş Hayatı

Ana Görsel: Unsplash – Robina Weermeijer