KODA: Köy Okullarında Sürdürülebilir Etki Üzerine Çalışan Bir Dernek

Köy okulları ile ilgili farkındalığımın derinleşmesi 3 sene önce yer aldığım bir gönüllülük projesine dayanır. Kars’ın bir köyünde yer alan okulun öğrencileri için aylarca ihtiyaç tespiti yapıp, giderilmesini sağlamış, kitap toplamış, kitaplık temin etmiş ve kütüphane kurmuştuk. Ancak yaptığımız işin etkisini, okula gittiğimizde bir cumartesi günü olmasına rağmen en güzel kıyafetlerini giyip, bizi bekleyen çocuklarla tanışınca ve fedakar öğretmenlerine bakışlarındaki pırıltıyı görünce anlamıştım. KODA (Köy Okulları Değişim Ağı) ile yolum geçtiğimiz aylarda bir arkadaşım aracılığıyla kesişti. Köyde Eşit Eğitim Projesi için düzenlenen koşuda, gönüllü olarak koşan arkadaşım sayesinde tanıdığım bu dernek beni çok etkiledi. Ve derneğin kurucusu Mine Ekinci ile sohbet ederek KODA’yı sizlerin de yakından tanımasını istedim. Çünkü KODA bireye ve topluma dokunan çok güzel işlere imza atıyor.

Mine Hanım merhabalar, öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?

Ben Mine Ekinci, KODA’nın (Köy Okulları Değişim Ağı) kurucusu ve genel koordinatörüyüm. 31 yaşındayım. Boğaziçi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler mezunuyum. Sonrasında da Harvard Üniversitesi’nde Uluslararası Eğitim Politikaları alanında yüksek lisans yaptım. O dönemden beri kırsalda eğitim konusu üzerine çalışıyorum. 99 depreminden sonra aile olarak babanemin köyüne taşındık. Ailem hala köyde yaşıyor ben de şu anda köyde kalıyorum.

Bize biraz KODA’dan bahsedebilir misiniz? Ne zaman kuruldu?

13 – 14 yaşımdan beri sivil toplumun içerisindeyim. Yine çocukluğumdan beri köy ile bir bağlantım var. Yüksek lisans zamanında araştırma yaparak kırsalda eğitim alanına giriş yaptım.

Eğitim alanının üzerine düşünsel olarak çok çalışıyordum. Bireysel gelişim ve toplumsal gelişimin arasındaki bağ benim için çok ilginçti. Pratikte de eğitim alanında çalışmayı çok sevdim. Böylece kırsalda eğitim alanına tam anlamıyla yöneldim. Araştırma yaparken birçok öğretmenle tanışmış oldum. Birçok köyü ziyaret ettim. Sonrasında o süreçte tanıştığım öğretmenler ve gönüllülerle beraber KODA’yı Aralık 2016’da kurduk. O zamandan beri KODA ile olan yolculuğumuz devam ediyor.Köyle, sivil toplumla ve eğitim alanı ile olan bağımın bir araya gelmesi çok etkili oldu.

KODA’da neler yapıyorsunuz? Faaliyet alanları nelerdir?

Genelde köy okullarının desteklenmesi denildiğinde; okulun eksiklerinin giderilmesi gibi yardım işleri anlaşılıyor. Bu yardımlar tabii ki çok faydalı ancak köy okullarının çok daha sistematik, görülmeyen sorunları var. Türkiye’deki eğitimin niteliği okullar arasında çok farklılık gösteriyor. Herkes eşit nitelikte eğitim alamıyor ve birçok sorunun kaynağı da buraya dayanıyor. MEB’in de en çok odaklandığı konulardan birisi bu. Zaten strateji planlarında da yer alıyor.

KODA’nın amacı ise, kırsaldaki eğitim niteliğini arttırmak. Çünkü; sürdürülebilir etki yaratmak çok önemli. Bu durum tek seferlik bir etkinlikle çözülecek bir mesele değil. O yüzden, biz özellikle çocukların etrafındaki yetişkinlere (öğretmenlere, ailelere ve köy muhtarı başta olmak üzere köydeki diğer kişilere) odaklanıyoruz.

KODA’nın gelecek planlarında neler var? Nasıl bir etki yaratmayı hedefliyor?

Yaptığımız işin sürdürülebilir olması için çocuğa değil, çocuğun etrafındaki yetişkinlere odaklanarak kırsalda eğitimin niteliğini arttırmak ana hedefimiz. Şimdiye kadar 1,200’den fazla öğretmen ve öğretmen adayına verdiğimiz eğitimler sayesinde köylerde yaşayan 25,000’den fazla çocuğun daha iyi bir eğitim almasını sağladık. Bugünlerde de köy öğretmenlerine verdiğimiz eğitimleri derinleştirmek üzere başlayacağımız yeni çalışmaların planlarını yapıyoruz. Öğretmenler arasında gönüllü topluluklar oluşturup, birbirlerini desteklemelerini sağlıyoruz. Öğretmen adayları için de üniversitelerle birlikte yürüttüğümüz tek dönemlik eğitimlerimiz var. Onları mezun olmadan önce köyde öğretmenliğe hazırlıyoruz. Bir de geçtiğimiz yıl aile eğitimlerine başladık, öğrencilerin aileleri ile çalışıyoruz. Eğitime gönüllü kişileri bulup, yönlendirmeyi hedefliyoruz. Bunu yaparken bilgi eksiğimiz olan konularda araştırma ve geliştirme faaliyetlerine devam ediyoruz.

Köy öğretmenlerine yönelik iki kaynak kitap hazırladık. Bu kitapların öğretmenlere yaygınlaştırılmasını MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü ile birlikte yaptık. Tüm öğretmenler hem KODA’nın internet sitesi üzerinden hem de EBA (Eğitim Bilişim Ağı) üzerinden bu kaynak kitaplara ulaşabiliyor.

Çok yeni savunuculuk çalışmalarına başladık. Köy okullarına sadece sorun odaklı bakmamak ve fırsatların da görülebilmesini sağlamak için farkındalık çalışmaları yapmaya başladık. Örneğin; iyi bir öğretmeni olan okul nitelik olarak çok yukarıya çıkabiliyor. Kısa vadedeki hedefimiz; eğitim programlarını oturttuktan sonra Türkiye’nin dört bir yanına bu eğitim programlarını yaymak. Çocuğa değer vermek ve çocuğa zaman ayırmak gibi çok temel, ancak çocuğun hayatında çok değişiklik yaratacak eğitimlerden bahsediyorum.

Gönüllü ağımızı genişletmek yine gelecek planlarımız arasında yer alıyor. Şu anda gönüllülerimizle merkez faaliyetlerimiz çerçevesinde daha fazla çalışabiliyoruz. Ulaştığımız öğretmen ve köy sayısını arttırıyoruz, bunun yayılımını hedefliyoruz.

Heyecanlandırıcı bir konu da bu yıl bir eğitim merkezi açıyoruz. İsmi; Kırsalda Eğitim ve Ar-Ge Merkezi. Eğitici kişiler için düzenlediğimiz eğitimleri burada gerçekleştirmeyi amaçlıyoruz. Bu merkezin Türkiye’de kırsalda eğitimin güçlendirilmesine dair önemli bir adım olacağına inanıyoruz.

Öğretmenlerle yaptığımız yüz yüze mentorluk programını, çok daha fazla öğretmene ulaşabilmek için uzaktan mentorluk düzenine geçiriyoruz. Mentor öğretmenlerimizin daha az deneyimli, mesleğe yeni adım atmış öğretmenlere destek olacağı şekilde yeniden organize ediyoruz.

Son olarak; okul öncesi alanında da çalışmaya başlayacağız. Bir sonraki yaz okul öncesi öğretmenlerine de eğitim verebilir hale gelmeyi hedefliyoruz.

KODA’nın bağış toplama yöntemlerinden ve düzenlediği koşulardan bahsedebilir misiniz?

KODA’nın farklı farklı kaynak toplama yöntemleri var. İşlerin sürebilmesi için kaynağın devam edebilmesi çok önemli. Hibe başvuruları yapıyoruz. Kurumsal şirketlerle proje bazlı ya da değil ortak çalışmalarımız oluyor. Düzenli bağışçılarımız var. Koşular da bizim için bireysel bağış ve bilinirliğimiz için oldukça önemli.

1 kişinin sosyal çevresinin KODA’yı duyması bizim için çok büyük etki yaratabilir. Önümüzde Eker Ayran Koşusu, Kapadokya Koşusu ve İstanbul Maratonu var. Bu 3 koşu, Ekim ve Kasım aylarında olacak. 3 koşunun da kayıtları şu anda açık, isteyenler bu koşulara kayıt olabilir. Eğer adimadim@kodegisim.org adresimize mail atarlarsa koşuların süreçleri ile ilgili birebir destek oluyoruz.

Her bir koşu belli bir projeyi desteklemek için yapılıyor. Devletten yardım toplama izni alınıyor ve denetimi yapılıyor. O yüzden tüm bağışların nereye gittiği çok belli.

Örneğin; Kapadokya Koşusu’nda mentorluk programı için, Eker Ayran Koşusu’nda aile buluşmaları için, İstanbul Maratonunu’nda ise öğretmen eğitimleri için koşuyor olacağız. Projelerin raporlarını koşucular ile paylaşıyoruz ki; projenin ve sürecin tam bir parçası olsunlar.

Bireysel olarak yardım etmek ya da gönüllü olarak çalışmak isteyen kişilere ne söylemek istersiniz?

Kasım ayından itibaren daha fazla gönüllüye kapımızı açacağımız bir programımız var. Ancak sitemizde gönüllü başvuru formumuz her zaman açık. Bireysel çaba çok şey değiştiriyor. Gönülülüğün dönüştürücü gücüne çok inanıyorum. İnsanların ne yapıp ya da yapmadığı gidişatı belirliyor. Kimileri olumlu kimileri olumsuz etki yaratıyor. Gerçekçi olmak gönüllülükte çok önemli. Ben hangi işlerde yer alırsam gönüllü olarak mutlu olurum? Hangi alanda ilerleyebilirim? Bu soruları kendilerine sormalılar. Çok farklı alanlarda aynı anda ilerlemek çok zor. Hem sizi en çok heyecanlandıran hem de düzenli bir şekilde bıkmadan, sıkılmadan yetkinliklerinizi ortaya koyabileceğiniz alanı seçmenizi tavsiye ederim. Öncesinde; ne kadar zaman ayırabiliyorsunuz, ne kadar sürdürülebilir olacak? Bunları çalışmayı planladığınız organizasyonla paylaşmanız çok önemli.

Koda hakkında daha detaylı bilgi almak isterseniz web sitelerini ziyaret edebilirsiniz; https://www.kodegisim.org/

KODA gönüllülük başvurusu için;  https://www.kodegisim.org/koda-gonullusu/

Bu kategorideki yazılar ilginizi çekebilir; Sosyal Etki